Katwijk aan Zee is als badplaats minder bekend dan bijvoorbeeld Noordwijk. Daarom is het er relatief rustig in de zomer. Toch is er genoeg te zien en te doen. Het dorp kent een lange geschiedenis en de sporen daarvan zijn nog overal te zien. Goede voorbeelden zijn de witte kerk en de vuurbaak. Deze twee monumenten hebben de tand des tijds doorstaan en zijn nu karakteristieke onderdelen van het Katwijkse dorpsgezicht.
Locatie
Katwijk aan Zee ligt in de provincie Zuid-Holland. Het ligt ongeveer 20 kilometer ten noorden van Den Haag en een kleine 10 kilometer ten westen van Leiden. Samen met Katwijk aan den Rijn, Katwijk Noord, Valkenburg en Rijnsburg vormt Katwijk aan Zee de gemeente Katwijk. Hoewel deze plaatsen dicht tegen elkaar aan liggen, hebben ze elk een eigen gezicht. Katwijk aan Zee is ontstaan als vissersdorp en heeft zich ontwikkeld tot badplaats.
Geschiedenis
Er zijn aanwijzingen dat er in de IJzertijd al mensen woonden op de plek waar Katwijk nu ligt. In de Romeinse tijd vormde de Oude Rijn de noordgrens van het Romeinse Rijk. Langs deze grens stonden verschillende forten. Eén daarvan was de Brittenburg. Dit fort moet in de buurt van de monding van de Oude Rijn hebben gelegen, maar de exacte locatie is niet bekend. Waarschijnlijk liggen de restanten van dit fort nu in zee.
In de middeleeuwen groeide Katwijk langzaam uit tot een echt vissersdorp. In die tijd lag de kustlijn westelijker dan nu het geval is. Een karakteristiek gebouw in het dorp, de witte kerk, lag toen midden in het dorp. Tegenwoordig staat deze kerk aan de rand van het dorp tegen de boulevard aan. Door kusterosie is de bebouwing ten westen van deze kerk verdwenen. In de 18e eeuw is met behulp van houten palen geprobeerd de kust te beschermen, maar dit is onvoldoende gelukt.
In de Tweede Wereldoorlog is een groot deel van de bebouwing langs de boulevard afgebroken vanwege de bouw van de Atlantikwall. Alleen de witte kerk en de Vuurbaak, een van de oudste vuurtorens in Nederland, zijn bewaard gebleven. Na de oorlog werd dit gebied opnieuw opgebouwd.
Bezienswaardigheden en andere bijzonderheden
Katwijks museum
Wie geïnteresseerd is in de geschiedenis van Katwijk, kan terecht in het Katwijks Museum. Dit museum beschikt onder andere over een maritiem archief, met informatie over het visserij-verleden van Katwijk. Verder wordt er Katwijkse klederdracht getoond en is er schilderkunst te zien.
Vuurbaak
De Vuurbaak is een vuurtoren uit het jaar 1605. Daarmee is het de op één na oudste vuurtoren van Nederland. De enige oudere vuurtoren is de Brandaris op Terschelling. Er was al eerder een vuurtoren in Katwijk, maar deze stond meer richting zee. Tijdens de Allerheiligenvloed van 1570, een grote watersnoodramp, zijn de huizen ten westen van de witte kerk weggespoeld en werd ook de oude vuurtoren bedreigd. Het is niet bekend of deze toren is ingestort of afgebroken. Wel zijn in de fundering van de nieuwe vuurtoren mogelijke restanten van deze oude toren terug te vinden. De vuurtoren werd alleen gebruikt als er vissersschepen van de Katwijkse vloot op zee waren. Omdat er sinds het begin van de 20e eeuw geen schepen meer vanaf het Katwijkse strand vertrekken, heeft de Vuurbaak zijn functie verloren. Nu is het alleen nog een uitkijktoren en een monument.
Witte kerk
De officiële naam van de witte kerk is de Andreaskerk. Bij veel mensen is deze kerk echter bekend als de ‘witte kerk’ vanwege de witte kleur. Ook wordt hij wel de ‘oude kerk’ genoemd. Tegenwoordig is de kleur echter niet zo wit meer. De kerk is gebouwd rond 1461 en heeft sinds die tijd veel meegemaakt. Zo is de kerk rond 1571 geplunderd en een jaar later grotendeels vernield. Eind 16e en begin 17e eeuw is de kerk herbouwd.
In 1836 is tijdens een storm de spitse toren verloren gegaan. Er is toen een achtkantige koepel voor in de plaats gekomen. Nadat er een nieuwe kerk in gebruik genomen was, is de witte kerk ruim dertig jaar niet als kerk gebruikt. Daarna werd de kerk in de oude staat hersteld. In 1942 moest de kerk gesloopt worden vanwege de aanleg van de Atlantikwall. Uiteindelijk is de sloop beperkt gebleven tot de toren, die rond 1952 weer hersteld is.
Soefitempel
De Soefi Beweging is in 1917 opgericht door de Indiase Hazrat Inayat Khan. De Soefi Beweging definieert het universeel soefisme als een spirituele levenshouding die ons kan helpen vrijer te staan tegenover onze beperkingen en ons ware wezen te ontdekken. In de duinen bij Katwijk had Inayat Khan in de zomer van 1922 een bijzondere geestelijke ervaring. Hij noemde deze plek ‘Murad Hassil’, wat ‘wens vervuld’ betekent. In 1970 is vlakbij deze plek de Soefitempel in gebruik genomen, de enige Soefitempel in de wereld.
Kustwerk
Omdat de waterkering in Katwijk niet aan de wettelijke veiligheidsnormen voldeed, is in 2013 gestart met de het bouwen van een dijk langs de kust bij het kwetsbaarste deel van het dorp. Deze dijk is overdekt met zand, zodat de dijk zelf niet te zien is, dit heet dijk-in-duin. Tussen de dijk en de boulevard is een parkeergarage gebouwd. Deze parkeergarage is grotendeels onder het duin verdwenen. Je ziet er dus niet veel meer van dan de in- en uitgangen. De nieuw gevormde duinen zijn voorzien van een wandelpad, zodat toch de zee nog te zien is. Vanaf de boulevard is dit moeilijker geworden.
Koning Willem-Alexandergemaal
De Oude Rijn mondt uit in de Noordzee. In de 12e eeuw raakte de monding echter verstopt, waardoor het water uit het binnenland niet meer weg kon. In 1572 werd de eerste uitwatering aangelegd, maar ook deze raakte al snel verstopt. Pas in 1807 werd het Rijnlands Uitwateringskanaal in gebruik genomen. In die tijd werd bij laagwater het water in zee geloosd. In 1880 kwam er een stoomgemaal. Op die manier kon, indien nodig, ook bij hoogwater geloosd worden. In 1954 is het stoomgemaal vervangen door een gemaal dat werkte op twee dieselmotoren en een elektromotor. Inmiddels zijn ook die vervangen door vijf elektromotoren. Toen prins Willem-Alexander koning werd, is het gemaal omgedoopt tot Koning Willem-Alexandergemaal.
Activiteiten in en rond Katwijk aan Zee
Strand
Van oudsher is Katwijk aan Zee een vissersdorp, maar tegenwoordig is het ook voor toeristen een leuke plek om naar toe te gaan. Naast de vele bezienswaardigheden, is het strand natuurlijk een grote trekpleister. Het strand is breed en er zijn voldoende strandtenten om van een verfrissend drankje of een ijsje te genieten. Je kunt zelfs een huisje huren om op het strand te overnachten.
Toeristenmarkt
In de zomer is er elke dinsdagmiddag en –avond een toeristenmarkt in het centrum van Katwijk aan Zee. Elke week heeft de markt een ander thema. Niet alleen is er van alles te koop bij de verschillende kraampjes, ook zijn er demonstraties en kraampjes die met het thema van de week te maken hebben. Thema’s zijn bijvoorbeeld oude ambachten, de visserijdagen en het standwerkersconcours.
Bloemencorso
Katwijk aan Zee heeft geen eigen bloemencorso, maar de Rijnsburgse Flower Parade rijdt wel een route door Katwijk. Dit evenement vindt plaats op de tweede zaterdag van augustus. Er rijden 12 praalwagens en meer dan 50 andere versierde wagens en ook muziekkorpsen mee.
Bekende Katwijkers
Dirk Kuijt
Eén van de bekendste Katwijkers is de voetballer Dirk Kuijt. Hij begon zijn voetballoopbaan bij Quick Boys. Hij speelde bij FC Utrecht, Feyenoord en Liverpool. Tot en met 2015 speelt hij bij Fenerbahçe. Voor het seizoen 2015-2016 is hij terug in Nederland: hij speelt nu voor Feyenoord.
Esther Ouwehand
Ook Esther Ouwehand is geboren in Katwijk. Zij is politica voor de Partij voor de Dieren. Eind 2006 is ze in de Tweede Kamer gekomen, samen met lijsttrekker Marianne Thieme.
Bereikbaarheid
Katwijk heeft geen treinstation. Met het openbaar vervoer is het daarom alleen met de bus bereikbaar. De makkelijkste route vanuit de meeste delen van het land is met de trein naar station Leiden en daar vandaan met de bus naar Katwijk. Met de auto is Katwijk bereikbaar via de A44 vanuit het noorden of vanuit de richting Den Haag, via de N11 (Bodegraven-Leiden) en de N206 (Leiden-Katwijk) vanuit het oosten. Op de fiets is de route door de duinen vanuit de richting Wassenaar of Noordwijk erg mooi.
Overnachten
Wat betreft overnachtingen heeft Katwijk aan Zee voor elk wat wils. Van een camping tot hotels tot huisjes op het strand:
- Recreatiecentra Noordduinen en Zuidduinen: dit zijn campings in het duingebied, dus op korte afstand van het strand. Er worden ook mobile homes, campinghutten en huisjes verhuurd, voor wie geen tent of caravan heeft.
- Strandhuisjes: verschillende aanbieders verhuren huisjes op het strand. Je kunt er elke avond genieten van een mooie zonsondergang in zee en je slaapt er met het geluid van de zee op de achtergrond.
- Verschillende hotels rond de boulevard.
Alle artikelen in deze categorie:
- E-ANS: de Nederlandse grammatica in digitale vorm
- Een boekenwebsite: waarom toch?
- Je huis verwarmen met infrarood panelen
- Joure: watersport en koffie
- Katwijk aan Zee: vissersdorp met een lange geschiedenis
- Kustwerk Katwijk: droge voeten in Nederland
- LibreOffice en Microsoft Office: belangrijkste verschillen
- Netatmo regenmeter: extra bij het weerstation
- Netatmo weerstation: meer dan een gewoon weerstation
- Sinterklaasgedichten!
- Waarom niet verhuizen naar een plek waar je fijn woont?
- WordPress theme aanpassen voor beginners
- yWriter5 gebruiken om een boek te schrijven