In het digitale tijdperk gaat alles steeds sneller. Het internet is altijd bij de hand, informatie is zo gevonden. Mensen nemen steeds minder de tijd om een tekst helemaal te lezen, het is meer scannen geworden. In plaats van linksboven te beginnen en rechtsonder te eindigen, nemen we een tekst nu zigzag door op zoek naar relevante informatie. Ook het lezen van boeken begint onder deze nieuwe manier van lezen te lijden. Er is nu een tegenbeweging merkbaar: het zogenaamde Slow Reading begint steeds meer in trek te komen.
Waarom zou je lezen?
Sommige mensen houden niet van lezen. Ze besteden hun tijd liever in het café of voor de televisie. Dat is natuurlijk hun goed recht, maar ze missen wel wat. Lezen heeft namelijk een aantal positieve effecten. Mustreads.nl heeft ze op een rij gezet:
- Lezen heeft een therapeutische werking. Het lezen van literaire klassiekers en poëzie helpt je je eigen ervaringen in een ander licht te zien. Dit kan goed zijn voor je gemoedstoestand. Onderzoek van de Universiteit van Liverpool heeft dit uitgewezen. Ook word je toleranter van lezen door je in te leven in personages met andere ideeën dan de jouwe.
- Lezen vermindert stress. Uit onderzoek van de Universiteit van Sussex blijkt dat zes minuten lezen per dag al voldoende is om je stress met minimaal tweederde te verminderen.
- Door aandachtig te lezen, train je je concentratievermogen.
- Om je hersenen in vorm te houden, moet je ze gebruiken. Lezen is daardoor een goede training voor je geheugen.
- Lezen verbetert je sociale vaardigheden. Na het lezen van zware literatuur zou je empathischer zijn, volgens een in het tijdschrift Science gepubliceerd onderzoek.
- Onderzoek heeft aangetoond dat kinderen die in hun jeugd lezen, later een betere sociale status hebben dan kinderen die niet of nauwelijks lezen. Overigens is hier niet helemaal duidelijk of de betere sociale status een gevolg is van het lezen, of dat deze kinderen meer lezen doordat ze toch al in de hogere milieus opgroeien.
Aandachtig lezen in het digitale tijdperk
De mogelijkheden om te lezen worden steeds groter. Naast de oude vertrouwde papieren boeken zijn er e-readers, tablets en smartphones. Op elk van deze apparaten kun je prima lezen. Veel nieuwe boeken verschijnen niet alleen in druk maar ook, of zelfs alleen, als e-book. De meeste kranten zijn digitaal te lezen. Sommige tijdschriften doen ook al mee in deze nieuwe wereld.
Doordat het lezen moet concurreren met een groot aantal andere vrijetijdsbestedingen, zoals internet en games, wordt er steeds minder tijd aan besteed. Daar komt bij dat we op een computerscherm op een andere manier lezen dan op papier. Op een scherm lezen we meer scannend: we doorzoeken de tekst op relevante woorden en lezen alleen die delen die ons direct interesseren. Tekstschrijvers die teksten voor het internet schrijven, spelen hierop in door de tekst kort te houden, te verdelen in beknopte alinea’s en te voorzien van duidelijke koppen. Zo hoeven we niet meer te lezen dan nodig om de gezochte informatie te vinden.
Nu we eenmaal gewend zijn op deze manier te lezen, sluipt dit gedrag ook in het lezen van teksten die juist bedoeld zijn om helemaal en met aandacht te lezen, zoals een boek. Aanhangers van Slow Reading willen deze trend doorbreken.
he Slow Reading Manifesto van Antonio Tombolini
Antonio Tombolini
De Italiaan Antonio Tombolini was vanaf zijn jeugd een fervent lezer. Omdat hij door de toenemende digitalisering voor het einde van het aandachtig lezen vreesde, is hij in 2006 Simplicissimus Book Farm begonnen. Het doel van dit bedrijf is iedereen die betrokken is bij het uitgeven van boeken te helpen bij de overgang naar het digitale lezen. Digitaal lezen hoeft namelijk niet per se snel te gebeuren en digitale teksten hoeven niet in hapklare brokken gepresenteerd te worden. Om zijn mening kracht bij te zetten, publiceerde Tombolini in 2012 The Slow Reading Manifesto.
The Slow Reading Manifesto
Met zijn manifest wil Tombolini duidelijk maken dat de overgang naar digitaal lezen goed samen kan gaan met rustig en aandachtig lezen. Zijn uitgangspunten zijn onder andere dat de overgang naar het digitale lezen niet te stoppen is en dat de beschikbaarheid van multifunctionele apparaten als tablets en smartphones het zogenaamde ‘Fast Reading’ van ‘Snack information’ (het snel lezen van steeds kortere, makkelijkere en meer oppervlakkige teksten) in de hand werkt. Tombolini is van mening dat Slow Reading een succes kan worden als het lezen met de moderne tijd meegaat en er dus gebruik gemaakt wordt van moderne apparatuur zoals e-readers.
Slow Reading heeft volgens Tombolini de volgende kenmerken:
- Hoewel papieren boeken nog steeds prima zijn, ligt de toekomst bij e-books.
- Het ware Slow Reading e-book is niet korter, sneller of gemakkelijker.
- Het ware Slow Reading e-book is een gewoon boek, dus niet voorzien van meer geluiden en plaatjes dan tekst.
- Het ware Slow Reading e-book is een gewoon boek in die zin dat het lang is, te lang om in één sessie uit te lezen.
- Het ware Slow Reading e-book nodigt uit tot gesprekken en uitwisseling van gedachten, eventueel wel via internet (Social Reading).
Door e-books op dezelfde manier te behandelen als papieren boeken en te zorgen dat je niet afgeleid wordt door allerlei piepjes en bliepjes van telefoon en tablet, kun je de leeservaring van het papieren boek weer terughalen.
Tips om Slow Reading in de praktijk te brengen
Zoals eerder al gezegd, kan lezen stress verminderen. Tegenwoordig zijn we echter niet meer gewend rustig en zonder stress en afleiding te lezen. Daarom volgen hier een paar tips om ontspannen te lezen en te genieten van je boek:
- Zorg dat al je apparaten die met internet verbonden zijn, je niet kunnen afleiden: zet het geluid van je telefoon uit of schakel in ieder geval de internetverbinding uit.
- Zoek een comfortabele zitplaats (niet te comfortabel, je moet niet in slaap vallen!).
- Reserveer tijd om te lezen: een half uur is wel het minste.
- Kies een mooi boek, een boek waar je al een tijdje naar uitkijkt om het te gaan lezen.
- Lees aandachtig: blijf erop letten dat je niet terugvalt in het ‘snelle’ lezen.
- Maak aantekeningen of overdenk na het lezen wat je gelezen hebt: zo dringt de inhoud van de tekst beter tot je door.
Veel ontspannen leesplezier toegewenst!
Alle artikelen in deze categorie:
- Calibre: een tool om je e-books bibliotheek te beheren
- Digitaal lezen: alleen maar voordelen
- Digitaal lezen: de nadelen
- E-books lezen op je Linux-pc
- Het e-book abonnement voor voordelig digitaal lezen
- Legaal en gratis e-books lezen: drie apps
- Recensie: de Kobo Aura HD e-reader
- Slow Reading: lezen in het digitale tijdperk
- Thrillers in series door drie Amerikaanse schrijfsters